Fedakarlık
Bugünkü yazımda fedakarlık kime, ne ölçüde yapılırsa kişiyi pişman etmez sorusunu kendimce yanıtlamaya çalışacağım.
Fedakarlık, kişinin kendini zor duruma sokarak başkasına yardımcı olmaya çalışmasına denilmektedir. Bu zor durum, psikolojik olabileceği gibi, maddi de olabilir. Mesela, 1 milyon lirası olan birinin 100 lira vermesi fedakarlık değildir çünkü zaten 100 lira vermek o kişi için bir mana ifade etmemektedir. Günü bir simit ile geçirmek zorunda olan kişinin simidini paylaşması veya vermesi, fedakarlıktır çünkü kişi kendini zora sokarak karşıdakini rahatlatmaya çalışmaktadır.
Kişiyi fedakarlık yapmaya iten nedir? İşte bu sorunun yanıtı çok tehlikelidir. Kişi, hastalıklı bir psikolojiye sahip olduğu için de sürekli fedakarlık yapıyordur. Bunun sebebi bu duygunun yarattığı ezikliğin ona iyi gelmesi olabilir. Veyahut, kişi fedakarlık yaptıkça kendini yüce hissediyor da olabilir. Bu tamamen kişinin “id”ini ve “süperego”sunu nasıl konumlandırdığı ve “ego”sunu nasıl şekillendirdiği ile ilgilidir. Fedakarlık duygusundan, insanlığa mal olmuş kahramanlar/liderler de çıkar, filmlerdeki/hikayelerdeki ezilen karakterler de.
Bence fedakarlık yapan kişi, sonucunu düşünmeden hareket etmelidir. Bu duygunun doğası böyle. Hesaplı fedakarlık olmaz.
Ama şunu hesap edebiliriz: Fedakarlık yaptığımız kişi, kendisi de bir gün benim yerimde olursa fedakarlık yapar mı? Eğer yapar diyorsanız, yapın. Zira fedakarlık duygusunun enayilik olmadığı ispat edecek sizin gibi insanlara ihtiyacınız var.
Fedakarlık yapmak enayiliktir diyenlere de hak veriyorum. Kişi, bunun sıkıntısını çekip çekip fedakarlığa tövbe etmiş de olabilir. Onlar da kendilerince doğrusunu yapıyor.
Peki ne ölçüde fedakarlık yapmalıyız? Kendimizi öldürmeyecek kadar. Karşı tarafın fedakarlığa karşı tavrı, siz ne kadar sunuşunuzda dikkat de etseniz, kendisinin belirleyeceği bir tavır olduğundan onun ölçüsünü siz belirleyemezsiniz. Minnet duygusu, içinde çaba yoksa her iki tarafa da zarar verecektir. Çabadan kastım, yapılan fedakarlığın farkında olup bir gün o fedakarlığı sizin de başkasına veyahut size fedakarlık yapan kişiye yapmanız manasındadır. Şu ölümlü dünyada, kimse kimseye minnet duymamalıdır. Aksiyonlar ve sonuçları üzerine, insanlığın iyilik ve güzellik namına ilerlemesi için herkes elinden geldiğince çaba göstermelidir. Kişiler birbirine hayatı zindan etmemeli ve birbirlerinin işlerini kolaylaştırmalıdır.